Kafein kafeindir çayda değişkenliği mi olurmuş demeyin oluyor işte, öylede güzel bir şifa çıkıyor ki ortaya buyrun;

Çayın aranan bir içecek olmasının önemli bir nedeni de içerdiği alkoloid maddelerdir. Alkoloidlerden biri olan kafein; insan sağlığı üzerine etkileri geniş şekilde araştırılmıştır. Kafein, beyin dahil vücuttaki kılcal damarların önemli derecede genişlemesine neden olur. Özellikle beyindeki kılcal damarların genişlemesi ise kan hareketinin hızlanmasına, insanların canlılık kazanmasına ve yorgunluğu atmalarına yol açar.

Dünyadaki çay tiryakileri, çayın mideyi rahatlatıcı etki yaptığını, midede asitlik yaratmadığını, gaz üretmediğini ve hazımsızlığa neden olmadığını açıklamışlardır.

Mide salgıları üzerine bir bardak sıcak su ile bir bardak çayın özdeş etki yaptığını araştırmalar göstermiştir.

Peki ya, arı kafein çözeltisinin mide salgılarını çoğalttığı kesin olarak bilindiğine göre kafein içeren çayın olumlu etkileri nasıl açıklanabilir ?

Kafeinin olumsuz etkilerinin çayda olumlu şekle dönüşmesi gerçekten ilginçtir.

Çay içerisinde bulunan ve tirubigin (thearubigin) adı verilen bileşikler kafein ile tepkimeye girerek mide üzerine kafeinin olumsuz etkilerini önlemektedir.

Midenin asit ortamında, anılan tepkime geçerliliğini sürdürmektedir.

Ancak alkali bir ortamın oluşması ya da bir anda alkali tepkimeli bir madde ile karşılaşması kafeinin bileşikten bağımsız şekle dönüşerek kana geçmesine ve insan vücudu üzerine belirtilen olumlu etkilerini gerçekleştirmesine neden olmaktadır

İşte buna da çayın şifası diyoruz.

Çay bir yandan hazmı kolaylaştırırken öte yandan midenin daha kısa sürede boşalmasına neden olmaktadır. Çay kabızlığı giderici ve spazm çözücü özelliğe sahiptir.

Çayda bulunan kafeinin beyin ve derideki kılcal damarların genişletilmesi olgusu ile kanıtlanmıştır. Derinin yüzeyine yakın yerlerdeki kılcal damarların genişlemesi, sıcaklığın dışarıya atılmasına neden olur ve böylece vücudun yüksek olan sıcaklığı düşer. Bu sav, yazın sıcak günlerinde içilen çayın insana serinletici etki yapmasını açıklamaktadır. Diğer yandan çayın baş ağrısını gidermesi olgusu ise, beyindeki kılcal damarların genişlemesi sonucu kan basıncının düşmesi ve ağrının ortadan kalkması şeklinde açıklanmıştır.

Bugünkü bilgilerimize göre; bir bardak çayın kafein içeriği özdeş miktardaki kahvenin içeriğinden yaklaşık %50 daha azdır.

Normal şekilde yapılan demleme ile çayda bulunan kafeinin yaklaşık %80’i deme geçer. Buna göre 5-6 bardak çay içen kimse ortalama 300 mg kafein alıyor demektir.

Kafein aynı zamanda önemli bir ilaç hammaddesidir. Birçok ilacın ana girdisi durumunda. Saf haliyle kafein “merkez sinir sistemi” üzerine etki göstererek uyarıcı etki yapıyor. Metabolizmayı hızlandırıyor, “kalp atışlarına” ve “volümüne” etki yapıyor. Hafif “diüretik” (idrar söktürücü) etkisi de var.

Kafeinin uyku hissini azaltması, “vijilans tonüsü” denilen uyanıklık ve konsantrasyon kabiliyetini arttırması ise en önemli özelliği.

Fakat kafeinin fazla alınması da “KAFEİNİZM” olarak bilinen ve ciddi sorunları beraberinde getiren alışkanlığa yol açıyor.

Aşırı kafeinin zararları:

  • Kafein kullanımı abartıldığında uykusuzluğun fazlaca yaşanması ve yorgunluğun hissedilme oranı daha yüksek.
  • Fazla kafein sinir sisteminin düzenini de etkiler. Kafein sınırı aşıldığında ani tepkiler gösterilmesi, sinirlilik halleri, aşırı duyarlılık, konsantrasyonda azalma gibi olumsuz etkilere rastlanabilir.
  • Kafeinin aşırısı özellikle kadınlarda kalsiyum düşüklüğüne yol açar ve osteoporoz riskini artırır.
  • Yemek sırasında ya da sonrasında alınması çinko ve demir emilimini azaltır.
  • Kalp problemleri olanlarda kalp ritmini bozar ve yüksek tansiyon hastalarında tansiyon artışını tetikler.
  • Günde 300 miligram kafein başına vücuttan 15 miligram fazladan kalsiyum atılmaktadır.
  • İdrar miktarını ve sıklığını arttırır, vücuttan gerekenden fazla mineral ve vitamin atılmasına sebep olabilir.
  • Migreni tetikleyebilir.

Düzenli kullanılan kafeinin kesilmesiyle ortaya çıkan ve yaygın olarak rastlanan yoksunluk belirtileri:

* Baş ağrısı

* Yorgunluk,halsizlik

* Uykusuzluk / uykulu olma hali (esneme, sersemlik)

* Konsantrasyon eksikliği

* İşte karşılaşılan zorluklar (motivasyon ve dikkat eksikliği, düşük performans)

* Huzursuzluk

* Sinirlilik

* Düşünsel aktivitede ve hafızada yavaşlık

 

Hafif kafein bağımlısı biri olarak, azı karar çoğu zarar diyenlerdenim.

Özelikle vurgulamak istediğim çayın; mideye zararlı olmadığı, bilakis zararlı yönleri olan kafeini, mucizevi yapısıyla değiştirerek yararlı hale getirmesi ve sindirim kolaylığı sağlamasıdır.

 

Bir yudum çay,

Derin bir soluk

Sakinleşir insanoğlu

Ve ekler;

“Yalnızca gerekli olan iyidir”

 

AYTÜL  TURAN